അപൂര്‍വ്വ ജീവജാലങ്ങളുടെ സംരക്ഷിത ആവാസ കേന്ദ്രം എന്ന നിലയില്‍ ഏറെ ശ്രദ്ധേയമാണ് ദക്ഷിണ കര്‍ണാടകയില്‍ കേരള അതിര്‍ത്തിയിലുള്ള നാഗര്‍ഹോളയിലെ രാജീവ്‌ഗാന്ധി ദേശീയ ഉദ്യാനം. ബ്രഹമഗിരി താഴ്വരയില്‍ കാവേരിയുടെ കൈവഴിയായ കബനീ നദിയുടെ കരയിലാണ് നാഗര്‍ഹോളെ.
വയനാടില്‍ നീ ആരംഭിച്ച് കിഴക്കോട്ട് ഒഴുകി കര്‍ണ്ണാടകയില്‍ വെച്ച് കാവേരിയോടൊപ്പം ചേരുന്ന കബനി തന്നെയാണ് നാഗര്‍ഹോളയിലെ ജൈവസമ്പത്തിന് ജീവജലം നല്‍കുന്നത്. വന്‍‌മരങ്ങള്‍ ഇടതൂര്‍ന്ന് നില്‍ക്കുന്ന നാഗര്‍ഹോളയില്‍ തേക്ക്, ഈട്ടി, ചന്ദനം തുടങ്ങിയ മരങ്ങളാണ് ഏറിയപങ്കും.
വൈവിധ്യമാര്‍ന്ന ജന്തു സമ്പത്താണ് നാഗര്‍ഹോളയുടെ പ്രധാന പ്രത്യേകത. ആന, കടുവ, പുലി, സാമ്പാര്‍, പുള്ളിമാന്‍, കാട്ടുനായ, കാട്ടുപോത്ത്, കഴുതപ്പുലി തുടങ്ങി സസ്തിനികളുടെ സ്വാഭാവിക ആവാസകേന്ദ്രമാണ് നാഗര്‍ഹോളെ. വിവിധയിനം കൊറ്റികള്‍ താറാവുകള്‍, പരുന്തുകള്‍, മയില്‍, മരംകൊത്തികള്‍ തുടങ്ങിയ പക്ഷികളെയും ഇവിടെ കാണാനാകും. ഇതിന് പുറമെ രാജവെമ്പാല, അണലി, മലമ്പാമ്പ്, കരയാമ തുടങ്ങിയ ഉരഗ വര്‍ഗങ്ങളും നാഗര്‍ഹോളയില്‍ ഉണ്ട്. ചെറു അരുവികളും താഴ്വരയും വെള്ളച്ചാട്ടങ്ങളുമൊക്കെ നാഗര്‍ഹോളയിലൂടെയുള്ള യാത്രയെ അവിസ്മരണീയ അനുഭവമാക്കും.
നീലഗിരി ബയോസ്ഫിയര്‍ റിസേര്‍വിന്‍റെ ഭാഗമായുള്ള നാഗര്‍ഹോളെ ബന്ദീപൂര്‍ ദേശീയ ഉദ്യാനത്തിന്‍റെ വടക്ക് കിഴക്ക് ഭാഗത്തായാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്, മൈസൂര്‍ കൊടഗ് ജില്ലകളിലായി വ്യാപിച്ച് കിടക്കുന്ന നാഗര്‍ഹോളയിലേക്ക് മാനന്തവാടിയില്‍ നിന്നുള്ള ദൂരം 40 കിലോമീറ്റര്‍ മാത്രമാണ്. രാവിലെ ആറു മുതല്‍ എട്ടു മണി വരെയും വൈകുന്നേരം മൂന്നു മണി മുതല്‍ അഞ്ചര വരെയുമാണ് ഇവിടെ സഞ്ചാരികള്‍ക്ക് പ്രവേശനം അനുവദിക്കുക.
മൈസൂരില്‍ നിന്ന് 94 കിലോമീറ്റര്‍ ദൂരത്തിലാണ് നാഗര്‍ഹോളെ ദേശീയ ഉദ്യാനം. വേനല്‍ക്കാലത്ത് 33 ഡിഗി വരെ ചൂട് ഉയരാറുള്ള ഇവിടെ ശൈത്യകാലത്ത് താപനില 14 ഡിഗ്രി സെന്‍റീഗ്രേഡ് വരെ കുറയാറുമുണ്ട്. മെയ് മുതല്‍ ഒക്ടോബര്‍ വരെയാണ് ഇവിടം സന്ദര്‍ശിക്കാനുള്ള ഏറ്റവും നല്ല സമയം. നാഗര്‍ഹോളയ്ക്ക് സമീപത്തായി റീസോര്‍ട്ടുകള്‍ മികച്ച താമസ സൌകര്യം ലഭ്യമാണ്.
